Варшава

Першае вялікае падарожжа Элізы Паўлоўскай у невядомыя мясціны – на канях з Гродна ў Варшаву, на брычцы, бо чыгунка па гэтым маршруце пралягала толькі з канца 1862 г. – працягвалася амаль тры дні

Першае вялікае падарожжа Элізы Паўлоўскай у невядомыя мясціны – на канях з Гродна ў Варшаву, на брычцы, бо чыгунка па гэтым маршруце пралягала толькі з канца 1862 г. – працягвалася амаль тры дні. Сталіца вітала маленькую дзяўчынку з глухой правінцыі. Але школьніцы, якія знаходзіліся пад пільным наглядам манашак, не павінны былі бачыць шмат гэтай Варшавы.

Манастыр сакрамэнтак (https://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_klasztorny_sakramentek_w_Warszawie) на пяць гадоў стаў домам Элізы Паўлоўскай. Пра гэтыя гады ў Элізы захаваліся толькі добрыя ўспаміны, хаця школьніцы і былі абавязаны размаўляць дзень па-французску і дзень па-нямецку. Праграма навук была небагатай: тры мовы, усеагульная гісторыя, гісторыя польскай літаратуры, геаграфія, арыфметыка, музыка, малюнкі і танцы. Найбольшае значэнне надавалася мовам і музыцы. Сяброўскія адносіны з Марыяй Васілоўскай (Канапніцкай) напоўнілі гэтыя гады радасцю і творчымі намалёўкамі. Але ў 1857 г. “дзяцінства ў матэрыяльным і адукацыйным дастатку” скончылася. У жыцці Ажэшкі пачаўся новы перыяд.

Даніну кахання Варшаве Ажэшка аддала падчас свайго юбілею ў 1906 годзе: “У той момант, калі я дзякую лёсу за сваё жыццё, я не магу, хаця б у некалькіх словах не сказаць, колькі я павінна Варшаве? Гэты горад, які сярод усіх нас ідзе самым смелым шляхам прагрэсу, які ведае, як імкнуцца да вяршынь Сізыфавых вяршынь і кідаць іскры энтузіязму на пракруставым ложку, ён быў і ёсць для нас паходняй, сумленнем і сілай. Ад яго на нас ідзе святло ведаў і мастацтва; да яго, ва ўмовах складанага жыцця, мы звяртаемся тварам з пытаннем: як нам паступаць? Ён суцяшае і абуджае тых, хто сумняваецца; падтрымлівае словам, прыкладам і страхам перад яго позіркам і меркаваннем. Мы заўсёды беглі ў гэты горад са смуткам і вярталіся з суцяшэннем, бо яго сцены нібы гулялі з намі, камяні спявалі, усе нашыя вусны неслі песню роднай гаворкі і яшчэ адну песню: непахісную мужнасць і веру. Таму я выкажу высакароднай і любімай Варшаве несумненнае жаданне многіх сэрцаў і маіх родных старонак любоў і ўдзячнасць, звязваючы гэта з выказваннем цёплай падзякі”.

Сёння адна з вуліц Варшавы носіць імя пісьменніцы https://fotopolska.eu/Warszawa/u86098,ul_Orzeszkowej_Elizy.html